ترجمه حکمت 379 نهج البلاغه
وَ قَالَ (عليه السلام): يَا ابْنَ آدَمَ، الرِّزْقُ رِزْقَانِ: رِزْقٌ تَطْلُبُهُ، وَ رِزْقٌ يَطْلُبُكَ، فَإِنْ لَمْ تَأْتِهِ، أَتَاكَ؛ فَلَا تَحْمِلْ هَمَّ سَنَتِكَ عَلَى هَمِّ يَوْمِكَ، كَفَاكَ كُلُّ يَوْمٍ عَلَى مَا فِيهِ؛ فَإِنْ تَكُنِ السَّنَةُ مِنْ عُمُرِكَ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى سَيُؤْتِيكَ فِي كُلِّ غَدٍ جَدِيدٍ مَا قَسَمَ لَكَ، وَ إِنْ لَمْ تَكُنِ السَّنَةُ مِنْ عُمُرِكَ، فَمَا تَصْنَعُ بِالْهَمِّ فِيمَا لَيْسَ لَكَ؛ وَ لَنْ يَسْبِقَكَ إِلَى رِزْقِكَ طَالِبٌ، وَ لَنْ يَغْلِبَكَ عَلَيْهِ غَالِبٌ، وَ لَنْ يُبْطِئَ عَنْكَ مَا قَدْ قُدِّرَ لَكَ.
قال الرضي: و قد مضى هذا الكلام فيما تقدم من هذا الباب إلا أنه هاهنا أوضح و أشرح، فلذلك كررناه على القاعدة المقررة في أول الكتاب.
ترجمه: محمد دشتی (ره)
اقسام روزى و پرهيز از حرص زدن
و درود خدا بر او، فرمود: اى فرزند آدم روزى دو گونه است، روزيى كه تو آن را جويى، و روزيى كه تو را مى جويد، كه اگر به سراغش نروى به سوى تو آيد. پس اندوه سال خود را بر اندوه امروزت منه، كه بر طرف كردن اندوه هر روز از عمر تو را كافى است.
اگر سال آينده در شمار عمر تو باشد همانا خداى بزرگ در هر روز سهم تو را خواهد داد، و اگر از شمار عمرت نباشد تو را با اندوه آنچه كار است.
كه هرگز جوينده اى در گرفتن سهم روزى تو بر تو پيشى نگيرد، و چيره شونده اى بر تو چيره نگردد، و آنچه براى تو مقدّر گشته بى كم و كاست به تو خواهد رسيد.
(سید رضى مى گويد: اين سخن امام عليه السّلام در حكمت 267 آمده، امّا چون در اينجا همان مفاهيم آشكارتر و روشن تر بيان گرديد آن را بر أساس روشى كه در آغاز كتاب تذكّر داديم آورديم.)
ترجمه ها
لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.
و فرمود (ع): روزى بر دو گونه است: يكى آنكه تو در طلبش هستى و يكى آنكه او در طلب توست و اگر تو به سوى او نروى او به سوى تو خواهد آمد. پس، اندوه سال خود را بر اندوه روز خود بار مكن كه هر روز، هر چه تو را روزى مقرر كرده اند، كفايت كند. اگر آن سال از عمر تو باشد، خداى تعالى در هر روز كه مى آيد، آنچه قسمت تو ساخته به تو عطا خواهد كرد. و اگر آن سال از عمر تو نباشد پس چرا بايد اندوه چيزى را بخورى كه از آن تو نيست.
در آنچه روزى توست هيچ خواهنده اى بر تو پيشى نگيرد و هيچ غلبه كننده اى بر تو غالب نشود و آنچه براى تو مقدر شده، در رسيدن به تو، درنگ نكند.
(سید رضى گويد: اين سخن پيش از اين در اين باب آمده است، ولى در اينجا واضحتر و مشروح تر بيان شده. از آن رو آن را دوباره آورديم، آنسان، كه در آغاز كتاب مقرر داشته بوديم.)
روزى دو نوع است: آن كه تو آن را مى طلبى، و آن كه تو را مى جويد، كه اگر دنبالش نروى به دنبالت مى آيد، بنا بر اين اندوه سال خود را بر اندوه روز خويش بار مكن، كه روزى هر روز تو را كفايت مى كند، اگر سال از عمر تو باشد خداوند متعال در هر روز جديد آنچه نصيب تو نموده به تو مى رساند، و اگر سال از عمرت نباشد پس چه اندوهى مى خورى بر چيزى كه از آن تو نيست.
هيچ جوينده اى در آنچه رزق توست بر تو پيشى نگيرد، و زورمندى نسبت به آن بر تو غالب نشود، و آنچه براى تو مقدّر شده از رسيدن به تو تأخير نكند.
(اين كلام پيش از اين در همين باب گذشت، ولى در اينجا روشن تر و مشروح تر است، به اين خاطر بر قاعده اى كه در ابتداى كتاب مقرر شده تكرار كرديم.)
[و فرمود:] روزى دو گونه است: روزيى كه آن را جويى، و روزيى كه تو را جويد و اگر پى آن نروى راه به سوى تو پويد. پس اندوه سال خود را بر اندوه روز خويش منه كه روزى هر روز تو را بس است. پس اگر آن سال در شمار عمر تو آيد، خداى بزرگ در فرداى هر روز آنچه قسمت تو فرموده عطا فرمايد و اگر آن سال در شمار عمر تو نيست، پس غم تو بر آنچه از آن تو نيست چيست و در آنچه روزى توست هيچ خواهنده بر تو پيشى نگيرد، و هيچ غالبى بر تو چيره نشود، و آنچه برايت مقدر شده تأخير نپذيرد.
[اين گفتار پيش از اين در آنجا كه سخن از اين باب بود گذشت ليكن در اينجا روشن تر و گسترده تر است، بدين رو بر قاعده اى كه در آغاز كتاب نهاديم آن را از نو آورديم.]
امام عليه السّلام (در باره روزى) فرموده است:
1- روزى دو گونه است: روزى كه تو آنرا مى طلبى و روزى كه آن ترا مى طلبد كه اگر تو به سويش نروى به سويت خواهد آمد،
2- پس اندوه سال خود را بر اندوه روز خويش بار مكن كه هر روزى ترا روزى در آن كافى است، پس اگر سال (كه غمّ روزى آنرا مى خورى) از عمر تو باشد خداوند تعالى در هر فردا كه نو شود زود بتو برساند روزى كه قسمت كرده است، و اگر سال از عمر تو نباشد چه كار دارى غمّ خورى براى چيزيكه برايت نيست،
3- و هرگز به روزيت از تو جويايى پيشى نمى گيرد، و غلبه كننده اى بر آن بتو دست نخواهد يافت (تا آنرا از چنگ بربايد) و هرگز آنچه برايت مقدّر شده كندى نخواهد نمود (بموقع خود مى رسد.)
سيّد رضىّ «عليه الرّحمة» فرمايد: اين سخن (هر كس روزى مقدّرش خواهد رسيد) پيش از اين در اين باب گذشت (فرمايش دويست و پنجاه و نهم) ولى چون در اينجا واضح تر و مشروحتر بود دوباره آنرا بيان كرديم بنا بر قاعده و پايه اى كه در اوّل اين كتاب (صفحه بيستم) گذاشته شد.
امام(عليه السلام) فرمود: اى فرزند آدم! روزى دو گونه است يكى آن روزى كه تو به دنبالش مى روى و ديگرى آن روزى كه به دنبال تو مى آيد و اگر به دنبالش نروى باز هم به سراغ تو خواهد آمد بنابراين غم و اندوه تمام سال را بر همّ و غمّ امروزت اضافه مكن. غم هر روز براى آن روز كافى است. اگر در تمام سال زنده بمانى و جزء عمر تو باشد خداوند هر روز آنچه از روزى براى تو معين كرده است به تو مى دهد و اگر تمام آن سال جزء عمر تو نباشد چرا غم و اندوه چيزى را بخورى كه مربوط به تو نيست؟ (بدان) هيچ كس پيش از تو نمى تواند روزى تو را دريافت كند و يا آن را از دست تو بيرون ببرد و آنچه براى تو مقدر شده است بدون تأخير به تو مى رسد.
مرحوم سيد رضى مى گويد: «مضمون اين سخن در همين باب گذشت ولى چون كلام امام(عليه السلام) در اين جا واضح تر و مشروح تر بود آن را براساس روشى كه در آغاز كتاب تذكر داده ايم تكرار كرديم».