ترجمه حکمت 480 نهج البلاغه
وَ قَالَ (عليه السلام): إِذَا احْتَشَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ، فَقَدْ فَارَقَهُ.
قال الرضي: يقال حشمه و أحشمه إذا أغضبه و قيل أخجله أو احتشمه طلب ذلك له و هو مظنة مفارقته. و هذا حين انتهاء الغاية بنا إلى قطع المختار من كلام أميرالمؤمنين (عليه السلام)، حامدين للّه سبحانه على ما منّ به من توفيقنا لِضمّ ما انتشر من أطرافه، و تقريب ما بعد من أقطاره. و تقرر العزم كما شرطنا أولا على تفضيل أوراق من البياض في آخر كل باب من الأبواب، ليكون لاقتناص الشارد، و استلحاق الوارد، و ما عسى أن يظهر لنا بعد الغموض، و يقع إلينا بعد الشذوذ، و ما توفيقنا إلا باللّه عليه توكلنا، و هو حسبنا و نعم الوكيل. و ذلك في رجب سنة أربع مائة من الهجرة، و صلى اللّه على سيدنا محمد خاتم الرسل، و الهادي إلى خير السبل، و آله الطاهرين، و أصحابه نجوم اليقين.
ترجمه: محمد دشتی (ره)
آفت دوستى
و درود خدا بر او، فرمود: وقتى مؤمن برادرش را به خشم آورد، به يقين از او جدا شده است.
سید رضى مى گويد: (حشمه و احشمه، يعنى او را به خشم آورد، برخى گفته اند، يعنى او را شرمنده ساخت و «احتشم» به معناى فراهم آوردن چنين حالتى است كه زمينه جدائى را پديد مى آورد).
اين آخرين قسمت از سخنان برگزيده امام، امير المؤمنين عليه السّلام است كه خداى را سپاس مى گويم تا مرا به اين گرد آورى سخنان پراكنده، و نزديك ساختن آنها به يكديگر در يك مجموعه، توفيق عنايت فرمود، در آغاز كار، برگ هاى سفيد در هر فصل قرار داديم تا به كلام تازه، يا تفسير جالبى كه رسيديم بر آن بيفزاييم، تا سخن پوشيده آشكار شود، و آنچه دست نايافتنى مى نمود به دست آيد. توفيق ما از خداست، و بر او توكّل مى كنيم، كه او ما را كفايت كننده و بهترين سرپرست است، و جمع آورى سخنان امام عليه السّلام در ماه رجب سال 400 هجرى انجام پذيرفت درود ما بر سيّد و مولاى ما حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خاتم پيامبران، و هدايت كننده انسانها به بهترين راه ها، و بر اهل بيت پاك و ياران او باد كه ستارگان يقين اند.
ترجمه ها
لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.
و فرمود (ع): هنگامى كه مؤمن برادر خود را به خشم مى آورد، سبب جدايى او مى شود.
سید رضى گويد: گويند «حشمه» و «احشمه» زمانى كه او را به خشم آورد يا گويند كه شرمگين شدن و به خشم آوردن براى او خواهد و آن نشانه اين است كه قصد جدايى دارد.
اكنون زمان آن رسيد كه گزيده سخنان امير المؤمنين (ع) را پايان دهيم، سپاس مى گوييم خداى سبحان را كه بر ما منت نهاد و توفيق عنايت كرد، تا هر چه از كلام امام (ع) پراكنده بود، در يك جاى گرد آوريم و عباراتى، كه دور از هم بودند به هم نزديك سازيم. و همان گونه كه در آغاز كتاب آورديم، برگهايى نانوشته در آخر هر باب بيفزاييم تا اگر مطلبى از دست رفته را يافتيم به آن بپيونديم، شايد سخنى از ما پوشيده مانده، سپس، آشكار گردد و پس از دور نمودن به دست آيد. هيچ توفيقى حاصل نمى شود، مگر به يارى خداى تعالى. به او توكل كرديم. او ما را بسنده است و كار سازى نيكوست. و اين در ماه رجب سال چهار صد از هجرت است. درود خدا بر سيد و سرور ما، محمد (صلی الله علیه وآله) خاتم پيامبران و راهنماى بهترين راهها و بر خاندان پاك و ياران او كه ستارگان آسمان يقين اند.
و آن حضرت فرمود: زمانى كه مؤمن برادرش را به خشم آورد از او جدايى نموده.
گفته شود: «حشمه و احشمه»: زمانى كه او را خشمگين سازد، و گفته شده: يعنى شرمنده نمايد، و «احتشمه» يعنى غضب و شرمندگى را براى برادرش بخواهد، و چنين برنامه اى مظنّه جدايى است.
اكنون وقت آن است كه به گزيده هاى كلام امير المؤمنين عليه السلام پايان دهيم، و خدا را بر توفيقى كه بر ما منّت گذاشت تا آنچه پراكنده بود جمع كنيم، و آنچه دور بود نزديك نماييم، سپاس گزاريم. و همان طور كه در ابتدا شرط كرديم تصميم ما اين است كه اوراق سپيدى در پايان هر باب از ابواب كتاب اضافه كنيم، تا آنچه از دست شده در آن بگذاريم، يا آنچه دست يافتيم به آن ملحق كنيم. شايد كلامى كه پنهان بوده براى ما آشكار گردد، و بعد از آنكه دور بوده به ما برسد. ما را جز به خدا توفيق نيست، بر او تكيه كرديم و او ما را كافى است و نيكو وكيلى است. پايان اين برنامه در ماه رجب سال چهار صد هجرى است. درود خدا بر سيّد ما محمّد خاتم انبيا، و راهنماى به بهترين راهها، و اهل بيت پاك، و اصحابش كه ستارگان يقين اند.
[و فرمود:] هرگاه مرد با ايمان برادر خود را خشمگين ساخت، ميان خود و او جدائى انداخت.
[گويند: حشمه و أحشمه، چون او را بخشم آورد. و گفته اند شرمگين شدن و خشم آوردن را براى او خواست. و آن گاه جدائى اوست].
[و اكنون هنگام آن است كه گزيده هاى سخن امير مؤمنان عليه السّلام را پايان دهيم، حالى كه خداى سبحان را بر اين منّت كه نهاد و توفيقى كه به ما داد سپاس مى گوييم. كه آنچه پراكنده بود فراهم كرديم و آنچه دور مى نمود نزديك آورديم. و چنانكه در آغاز بر عهده نهاديم بر آنيم كه برگهاى سفيد در پايان هر باب بنهيم تا آنچه از دست شده و به دست آريم در آن برگها بگذاريم. و بود كه سخنى پوشيده آشكار شود و از آن پس كه دور مى نمود به دست آيد. و توفيق ما جز با خدا نيست. بر او توكل كرديم و او ما را بسنده و نيكوكار گزار است. و اين در رجب سال چهار صد از هجرت است و درود بر سيد ما محمد خاتم پيمبران و هدايت كننده به بهترين راه و بر آل پاك و ياران او باد كه ستارگان يقين اند.]
امام عليه السّلام (در باره از دست دادن دوست) فرموده است:
هر گاه مؤمن برادر (دوست) خود را بخشم آورد (يا شرمنده گرداند) پس با او جدائى نموده است (خشم آوردن يا شرمنده ساختن سبب جدائى است.)
(سيّد رضىّ «رحمه اللّه» فرمايد:) گفته ميشود: «حشمه و أحشمه» هر گاه او را بخشم آورد، و گفته شده است: (بمعنى) او را شرمنده سازد، و «احتشمه» (يعنى) خشم يا شرمندگى را براى او خواهد و آن گمان بردن به جدائى او است).
در اين هنگام كه كار ما پايان مى يابد با دست كشيدن از آنچه برگزيديم از سخن امير المؤمنين عليه السّلام خداوند سبحان را سپاس مى گزاريم بآنچه بآن منّت نهاد از توفيق و جور شدن اسباب كار ما براى گرد آوردن آنچه پراكنده بود، و نزديك گردانيدن آنچه دور بود از سخنان آن حضرت، و قصد داريم همانطور كه در اوّل كتاب قرار گزارديم ورقهاى سفيد چندى در آخر هر باب زيادة كنيم تا آنچه از دست رفته بگيريم و آنچه بدست آمده ملحق سازيم، و شايد سخنى كه پنهان بوده براى ما آشكار شود، و پس از دورى بما برسد، و اسباب كار ما جور نشده است مگر بكمك و يارى خدا، باو توكّل و اعتماد مى نماييم، و او ما را بس است و نيكو وكيل و ياورى است. و اين كتاب در ماه رجب سال چهار صد از هجرت بپايان رسيد، و خدا درود فرستد بر سيّد و آقاى ما محمّد آخرين پيمبران و راهنماى بهترين راهها و بر آل او كه (از هر عيب و نقص) پاك و پاكيزه اند و بر اصحاب و يارانش كه ستارگان علم و دانشند.
امام(عليه السلام) فرمود: هنگامى كه مؤمن، برادر باايمانش را به خشم آورد و شرمگين سازد اسباب جدايى از او را فراهم كرده است.
مرحوم سيد رضى مى گويد: «حشمه و أحشمه» يعنى او را به غضب آورد و بعضى گفته اند: او را شرمنده ساخت و «احتشم» به معنى طلب شرمندگى است براى ديگرى و چنين كارى مقدمه جدايى از اوست.