ترجمه خطبه 238 نهج البلاغه

1. وصف شاميان

شاميان درشت خويانى پست، بردگانى فرو مايه اند كه از هر گوشه اى گرد آمده، و از گروه هاى مختلفى تركيب يافته اند،⁽¹⁾ مردمى كه سزاوار بودند احكام دين را بياموزند، و تربيت شوند، و دانش فراگيرند، و كار آزموده شوند، و سرپرست داشته باشند، و دستگيرشان كنند، و آنها را به كار مفيد وادارند. آنان نه از مهاجرانند و نه از انصار، و نه آنان كه خانه و زندگى خود را براى مهاجران آماده كرده، و از جان و دل ايمان آوردند.

2. نكوهش از انتخاب حكم

آگاه باشيد كه شاميان در انتخاب حكم، نزديك ترين فردى را كه دوست داشتند برگزيدند، و شما فردى را كه از همه به ناخشنودى نزديك تر بود انتخاب كرديد.⁽²⁾ همانا سر و كار شما با عبد اللّه پسر قيس است كه مى گفت: «جنگ فتنه است بند كمان ها را ببرّيد و شمشيرها را در نيام كنيد». اگر راست مى گفت پس چرا بدون اجبار در جنگ شركت كرده و اگر دروغ مى گفت پس متّهم است.

براى داورى، عبد اللّه بن عباس را رو در روى عمرو عاص قرار دهيد، و از فرصت مناسب استفاده كنيد، و مرزهاى دور دست كشور اسلامى را در دست خود نگه داريد. آيا نمى بينيد كه شهرهاى شما ميدان نبرد شده و خانه هاى شما هدف تيرهاى دشمنان قرار گرفته است.

1. طرفداران تفکّر موبوکراسی Mobocracy که اعتقاد دارند حکومت باید در دست رجّاله ها و اوباش و مردم عوام باشد، که یکی از تعاریف دموکراسی هم همین است.
2. شامیان عمروعاص، و کوفیان ابوموسی را انتخاب کردند، نام ابوموسی، عبدالله بن قیس است که در زمان عثمان والی کوفه گردید، و چون امام او را عزل کرد کینه ای در دل گرفت، از منافقانی بود که پس از بیعت غدیرخُم می خواستند پیامبر (ص) را ترور کنند.