ترجمه حکمت 88 نهج البلاغه
وَ حَكَى عَنْهُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْبَاقِرُ (علیه السلام) أَنَّهُ (علیه السلام) قَالَ: كَانَ فِي الْأَرْضِ أَمَانَانِ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ وَ قَدْ رُفِعَ أَحَدُهُمَا فَدُونَكُمُ الْآخَرَ فَتَمَسَّكُوا بِهِ؛ أَمَّا الْأَمَانُ الَّذِي رُفِعَ فَهُوَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله)، وَ أَمَّا الْأَمَانُ الْبَاقِي فَالاسْتِغْفَارُ؛ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى "وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ".
[قال الرضي رحمه الله تعالى و هذا من محاسن الاستخراج و لطائف الاستنباط].
ترجمه: محمد دشتی (ره)
دو عامل ايمنى مسلمين
(امام باقر عليه السّلام از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام نقل فرمود) دو چيز در زمين مايه امان از عذاب خدا بود: يكى از آن دو برداشته شد، پس ديگرى را دريابيد و بدان چنگ زنيد، امّا امانى كه برداشته شد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود. و أمان باقى مانده، استغفار كردن است، كه خداى بزرگ به رسول خدا فرمود: «خدا آنان را عذاب نمى كند در حالى كه تو در ميان آنانى، و عذابشان نمى كند تا آن هنگام كه استغفار مى كنند».
(سید رضی گوید: اين روش استخراج نيكوترين لطايف معنى، و ظرافت سخن از آيات قرآن است).
ترجمه ها
لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.
ابو جعفر، امام محمد باقر (ع) از آن حضرت حكايت كند كه فرمود:
بر روى زمين مردم را از عذاب خدا، دو چيز مايه امان بود: يكى از آن دو برداشته شد و ديگرى برجاست آنرا بگيريد و بدان تمسك جوييد. آن امان كه برداشته شد رسول الله (صلى الله عليه و آله) بود. و آن امان كه برجاى ماند، استغفار است. خداى تعالى فرمايد: «تا آن گاه كه تو در ميانشان هستى، خدا عذابشان نكند و تا آن گاه كه از خدا آمرزش مى طلبند خدا عذابشان نخواهد كرد».
سيد رضى گويد: امام (ع) اين معنى را چه نيكو بيرون كشيده اند و استنباط كرده اند.
ابو جعفر محمد بن على باقر عليهما السّلام از حضرت روايت كرده كه فرمود:
دو امان از عذاب خدا در زمين بود، يكى از آنها برداشته شد، پس ديگرى را كه باقى مانده بگيريد و به آن چنگ بزنيد. اما امانى كه برداشته شد رسول خداست صلّى اللّه عليه و آله. و امّا امانى كه باقى است استغفار است، خداوند بزرگ فرمود: «خداوند آنان را عذاب نمى كند در حالى كه تو در ميان آنانى، و عذابشان نمى نمايد در حالى كه به استغفار مشغولند».
اين بيان از محاسن استخراج و لطائف استنباط حضرت از قرآن است.
[و ابو جعفر محمد بن على باقر از او (ع) حكايت كرد كه فرمود:]
دو چيز در زمين مايه أمان از عذاب خدا بود، يكى از آن دو برداشته شد پس ديگرى را بگيريد و بدان چنگ زنيد: امّا امانى كه برداشته شد رسول خدا (ص) بود. و امّا امانى كه مانده است آمرزش خواستن است. خداى تعالى فرمايد «و خدا آنان را عذاب نمى كند حالى كه تو در ميان آنانى و خدا عذابشان نمى كند حالى كه آمرزش مى خواهند».
[و اين از نيكوتر لطايف معنى را برون آوردن است و ظرافت سخن را آشكار كردن.]
حضرت ابو جعفر (امام) محمّد باقر ابن علىّ (ابن الحسين) عليهما السّلام نقل كرده كه امام عليه السّلام (در ترغيب باستغفار) فرموده است:
- دو آسودگى و پناه از كيفر خداوند در زمين بود يكى از آنها از دست رفت و ديگرى نزد شما است پس بآن چنگ زنيد (نگهدارى كنيد) امّا پناهى كه از دست رفت رسول خدا -صلّى اللّه عليه و آله- بود (كه از بين شما رخت بر بست) و امّا پناهى كه باقى است استغفار و درخواست آمرزش (گناهان) است،
- خداى تعالى (در قرآن كريم سوره 8 آیه 33) فرموده: «وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ» يعنى خدا مردم را عذاب نمى كند تا تو در بين ايشان هستى و خدا آنان را بكيفر نمى رساند و حال آنكه ايشان (از گناهانشان) آمرزش مى طلبند.
(سيّد رضىّ «عليه الرّحمة» فرموده:) اين بيان (گواه آوردن از قرآن كريم) از سخنان نيكو و از مو شكافيهاى درك حقائق مى باشد (كه امام عليه السّلام آنرا آشكار و بيان فرموده است).
ابوجعفر محمد بن على الباقر(عليهما السلام) از آن حضرت نقل كرده است كه فرمود:
«در زمين دو امان (دو وسيله نجات) از عذاب الهى بود كه يكى از آنها برداشته شد دومى را دريابيد و به آن چنگ زنيد; اما امانى كه برداشته شد وجود رسول الله(صلى الله عليه وآله) بود (كه خداوند به بركت وجود او هرگز عذابى بر اين امت نازل نكرد، ولى او از ميان ما رفت) و امانى كه باقى مانده «استغفار» است، همان گونه كه خداوند متعال مى فرمايد: «تا تو در ميان آنها هستى خداوند آنان را عذاب نمى كند و تا آنان نيز از گناهان خود استغفار مى كنند، خداوند عذابشان نخواهد كرد».
به گفته مرحوم سيّد رضى: «اين استنباط امام يك نمونه از بهترين استفاده ها و لطيف ترين استنباط ها از آيات قرآن كريم است».