ترجمه خطبه 128 نهج البلاغه

1. پيشگويى امام عليه السّلام نسبت به حوادث مهم شهر بصره

اى أحنف،⁽¹⁾ گويا من او را مى بينم كه با لشكرى بدون غبار و سر و صدا، و بدون حركات لگام ها، و شيهه اسبان، به راه افتاده، زمين را زير قدم هاى خود چون گام شتر مرغان در مى نوردند.⁽²⁾ پس واى بر كوچه هاى آباد و خانه هاى زينت شده بصره كه بال هايى چونان بال كركسان و ناودان هايى چون خرطوم هاى پيلان دارد واى بر اهل  بصره كه بر كشتگان آنان نمى گريند، و از گمشدگانشان كسى جستجو نمى كند. من دنيا را به رو، بر زمين كوبيده و چهره اش را به خاك ماليدم، و پيش از آنچه ارزش دارد، بهايش نداده ام، و با ديده اى كه سزاوار است به آن نگريسته ام.

2. وصف ترك هاى مغول

گويا آنان را مى بينم كه با رخسارى چونان سپرهاى چكّش خورده، لباس هايى از ديباج و حرير پوشيده، كه اسب هاى اصيل را يدك مى كشند و آنچنان كشتار و خونريزى دارند كه مجروحان از روى بدن كشتگان حركت مى كنند و فراريان از اسير شدگان كمترند.

3. جايگاه علم غيب

(يكى از اصحاب گفت: اى امير مؤمنان تو را علم غيب دادند. امام عليه السّلام خنديد و به آن مرد كه از طايفه بنى كلب بود فرمود): اى برادر كلبى اين اخبارى كه اطّلاع مى دهم علم غيب نيست، علمى است كه از دارنده علم غيب (پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) آموخته ام،⁽³⁾ همانا علم غيب علم قيامت است، و آنچه خدا در گفته خود آورده كه: «علم قيامت در نزد خداست، خدا باران را نازل كرده و آنچه در شكم مادران است مى داند، و كسى نمى داند كه فردا چه خواهد كرد و در كدام سرزمين خواهد مرد».

پس خداوند سبحان، از آنچه در رحم مادران است، از پسر يا دختر، از زشت يا زيبا،⁽⁴⁾ سخاوتمند يا بخيل، سعادتمند يا شقى آگاه است، و از آن كسى كه آتشگيره آتش جهنّم است يا در بهشت همسايه و دوست پيامبران عليهم السّلام است، از همه اينها آگاهى دارد. اين است آن علم غيبى (ذاتى) كه غير از خدا كسى نمى داند. جز اينها، علومى است كه خداوند به پيامبرش تعليم داده (علم غيب اكتسابى) و او به من آموخته است، پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم براى من دعا كرد كه خدا اين دسته  از علوم و اخبار را در سينه ام جاى دهد و اعضاء و جوارح بدن من از آن پر گردد.

1. أحنف بن قیس، از یاران رسول خدا (ص) است که پیامبر در حقّ او دعا کرد. مردی با هوش و عاقل بود، در هنگامه جنگ جَمَل به امیرالمؤمنین (ع) گفت: دوست داری با 200 سوار برای یاری تو به لشکریان شما ملحق گردم؟ یا با جمعیّت ((بنی سعید)) از جنگ کناره گیری کنم؟ که آنگاه 6000 شمشیر را از تو باز می دارم. امام (ع) فرمود از جنگ کناره بگیر! پس از جنگ و فتح بصره خود را به امام رساند و به یاران آن حضرت ملحق شد. (سفینة البحار مادّه حَنَف - و - اسدالقابة ج1 ص55)
2. این کلام اشاره است به ((صاحب زنج)). آیا واقعیّت های یاد شده به عملیّات عوّاصان رزمنده ایران در حمله به شهر بصره ارتباط ندارد، که از زیر آب بدون سر و صدا و گرد و غباری با پاهای چونان پای شتر مرغ پیش می رفتند؟.
3. اشاره به: پریساینس Prescience (علم غیب)
4. اشاره به علم استتیکس Aesthetics (زیبا شناسی)