ترجمه خطبه 141 نهج البلاغه
من كلام له (علیه السلام) في النهي عن سِماع الغيبة و في الفرق بين الحق و الباطل:
أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَ مِنْ أَخِيهِ وَثِيقَةَ دِينٍ وَ سَدَادَ طَرِيقٍ فَلَا يَسْمَعَنَّ فِيهِ أَقَاوِيلَ الرِّجَالِ، أَمَا إِنَّهُ قَدْ يَرْمِي الرَّامِي وَ تُخْطِئُ السِّهَامُ وَ يُحِيلُ الْكَلَامُ وَ بَاطِلُ ذَلِكَ يَبُورُ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ وَ شَهِيدٌ. أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ إِلَّا أَرْبَعُ أَصَابِعَ.
فسُئل (علیه السلام) عن معنى قوله هذا، فجمع أصابِعَه و وضَعَها بَينَ أذُنِه و عَينِه ثم قال: الْبَاطِلُ أَنْ تَقُولَ سَمِعْتُ، وَ الْحَقُّ أَنْ تَقُولَ رَأَيْتُ.
ترجمه: محمد دشتی (ره)
من كلام له (علیه السلام) في النهي عن سِماع الغيبة و في الفرق بين الحق و الباطل
1. پرهيز از شنيدن غيبت
اى مردم، آن كس كه از برادرش اطمينان و استقامت در دين و درستى راه و رسم را سراغ دارد، بايد به گفته مردم در باره او گوش ندهد. آگاه باشيد گاهى تير انداز، تير افكند و تيرها به خطا مى رود، سخن نيز چنين است، در باره كسى چيزى مى گويند كه واقعيّت ندارد و گفتار باطل تباه شدنى است، و خدا شنوا و گواه است. بدانيد كه ميان حق و باطل جز چهار انگشت فاصله نيست.
2. شناخت حق و باطل
(پرسيدند، معناى آن چيست امام عليه السّلام انگشتان خود را ميان چشم و گوش گذاشت و فرمود:) باطل آن است كه بگويى «شنيدم» و حق آن است كه بگويى «ديدم».
ترجمه ها
لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.
اى مردم، آنكه بداند كه برادرش در دين ثابت قدم و استوار است و به راه راست مى رود، نبايد به بدگوييهاى مردم در حق او گوش فرا دهد، كه تيرانداز گاه تيرهايش به خطا رود. و حال آنكه، سخن بى اثر نماند ولى، باطل آن روى در تباهى دارد و خدا شنوا و گواه است. بدانيد، كه ميان حق و باطل تنها چهار انگشت فاصله است.
از او پرسيدند كه اين به چه معنى است؟ انگشتانش را كنار هم نهاد و ميان گوش و چشم قرار داد و گفت: باطل اين است كه بگويى شنيدم، و حق اين است كه بگويى ديدم.
از سخنان آن حضرت است همچنين در باره نهى از غيبت:
اى مردم، آن كس كه از برادرش استوارى در دين و درستى راه را مى داند نبايد گفتار بيهوده مردم را در حق او بشنود. بدانيد كه تيرانداز گاهى تير مى اندازد و تيرش به خطا مى رود، سخن هم (هر چه باشد) اثر مى گذارد ولى نادرست آن از بين مى رود، و خداوند شنوا و شاهد است. آگاه باشيد كه بين حق و باطل جز چهار انگشت فاصله نيست.
[توضيح اين سخن را از امام خواستند، حضرت انگشتان دست را به هم چسباند و بين گوش و چشم قرار داد، سپس فرمود:] باطل آن است كه بگويى شنيدم، و حق آن است كه بگويى ديدم.
اى مردم كسى كه دانست برادرش دينى درست دارد، و در راه راست گام برمى دارد، به گفته مردم در باره او گوش ندهد، كه گاه تيرانداز، تير افكند و تيرها به خطا رود. سخن نيز چنين است، در باره كسى چيزى گويند و آن نه اين است. گفتار باطل تباه است، و خدا شنوا و گواه است. بدانيد ميان حق و باطل جز چهار انگشت نيست.
[از او پرسيدند معنى اين سخن چيست انگشتان خود را فراهم آورد و برداشت و ميان گوش و ديده گذاشت. سپس گفت:] باطل آن است كه بگويى شنيدم، و حقّ آن است كه بگويى ديدم.
از سخنان آن حضرت عليه السّلام است (در نهى از شنيدن غيبت و اينكه نبايد به گفتار بدگو گوش فرا داد):
(1) اى مردم، هر كه برادر (هم كيش) خود را شناخت و دانست كه در دين (اعتقادات) محكم و استوار است و در گفتار و كردار در راه راست قدم مى نهد، نبايد گفتار (بد گوئى) مردم را در باره او گوش بدهد،
(2) آگاه باشيد (اثر زيان كلام از زيان تير سختتر و بيشتر است، زيرا) گاهى تير انداز تير مى اندازد و تيرها بخطاء مى رود، و (ليكن) كلام بى اثر نمى ماند (اگر چه دروغ باشد) و باطل و نادرست آن (اگر چه) از بين مى رود، و (ليكن گناه آن از براى گوينده باقى و برقرار است، زيرا) خداوند (گفتار را) شنوا و گواه است.
(3) آگاه باشيد ميان حقّ و باطل (فاصله اى) نيست مگر (بقدر) چهار انگشت. معنى اين فرمايش را از امام عليه السّلام پرسيدند، حضرت (در پاسخ) انگشتهاى خود را بهم چسبانده بين گوش و چشمش نهاد، پس از آن فرمود:
(4) باطل و نادرست آنست كه بگوئى شنيدم، و حقّ و درست آنست كه بگوئى ديدم (بنا بر اين مؤمن نبايد در عيب همكيشان به گفتار شخص فاسق و مردم بد گو اگر چه راست بگويند اعتماد نموده بمجرّد شنيدن پيش از ديدن زبان به افشاء آن گشايد).
اى مردم! هر کس از برادر مسلمانش، استوارى در دين و روش صحيح را مشاهده کند، بايد به سخنانى که اين و آن در نکوهش او مى گويند گوش فرا ندهد (اضافه بر اين) آگاه باشيد، گاه تيرانداز تيرش به خطا مى رود (و حدس و گمانهاى مردم هميشه مطابق واقع نيست) سخن باطل فراوان گفته مى شود، و باطل نابود و بى اثر خواهد شد، خداوند شنوا و شاهد (بر اعمال بندگان) است، بدانيد ميان حق و باطل بيش از چهار انگشت فاصله نيست!
کسى از حاضران از تفسير اين سخن سؤال کرد، امام (عليه السلام) انگشتان خودرا جمع کرد و در ميان گوش و چشم خود (در کنار صورت) قرار داد، سپس فرمود: باطل آن است که بگويى: شنيدم، و حق آن است که بگويى ديدم!