ترجمه خطبه 143 نهج البلاغه

و من خطبة له (علیه السلام) في الاستسقاء و فيه تنبيه العباد وجوب استغاثة رحمة اللّه إذا حبس عنهم رحمة المطر: أَلَا وَ إِنَّ الْأَرْضَ الَّتِي تُقِلُّكُمْ وَ السَّمَاءَ الَّتِي تُظِلُّكُمْ مُطِيعَتَانِ لِرَبِّكُمْ، وَ مَا أَصْبَحَتَا تَجُودَانِ لَكُمْ بِبَرَكَتِهِمَا تَوَجُّعاً لَكُمْ وَ لَا زُلْفَةً إِلَيْكُمْ وَ لَا لِخَيْرٍ تَرْجُوَانِهِ مِنْكُمْ، وَ لَكِنْ أُمِرَتَا بِمَنَافِعِكُمْ فَأَطَاعَتَا، وَ أُقِيمَتَا عَلَى حُدُودِ مَصَالِحِكُمْ فَقَامَتَا. إِنَّ اللَّهَ يَبْتَلِي عِبَادَهُ عِنْدَ الْأَعْمَالِ السَّيِّئَةِ بِنَقْصِ الثَّمَرَاتِ وَ حَبْسِ الْبَرَكَاتِ وَ إِغْلَاقِ خَزَائِنِ الْخَيْرَاتِ لِيَتُوبَ تَائِبٌ وَ يُقْلِعَ مُقْلِعٌ وَ يَتَذَكَّرَ مُتَذَكِّرٌ وَ يَزْدَجِرَ مُزْدَجِرٌ، وَ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ الِاسْتِغْفَارَ سَبَباً لِدُرُورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ، فَقَالَ سُبْحَانَهُ «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً» فَرَحِمَ اللَّهُ امْرَأً اسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ وَ اسْتَقَ...

ترجمه: محمد دشتی (ره)

اين سخنرانى را در مراسم نماز باران در شهر كوفه ايراد فرمود

1. نظام آفرينش براى انسان

آگاه باشيد، زمينى كه شما را بر پشت خود مى برد، و آسمانى كه بر شما سايه مى گستراند، فرمانبردار پروردگارند، و بركت آن دو به شما نه از روى دلسوزى يا براى نزديك شدن به شما، و نه به اميد خيرى است كه از شما دارند، بلكه آن دو، مأمور رساندن منافع شما بوده، اوامر خدا را اطاعت كردند، به آنها دستور داده شد كه براى مصالح شما قيام كنند و چنين كردند.

2. فلسفه آزمايش ها

خداوند بندگان خود را كه گناه كارند، با كمبود ميوه ها، و جلوگيرى از نزول بركات، و بستن در گنج هاى خيرات، آزمايش مى كند، براى آن كه توبه كننده اى باز گردد، و گناهكار، دل از معصيت بكند، و پند گيرنده، پند گيرد، و باز دارنده، راه نافرمانى را بر بندگان خدا ببندد.

و همانا خدا استغفار و آمرزش خواستن را وسيله دائمى فرو ريختن روزى، و موجب رحمت آفريدگان قرار داد و فرمود: «از پروردگار خود آمرزش بخواهيد، كه آمرزنده است، بركات خود را از آسمان بر شما فرو مى بارد، و با بخشش اموال فراوان و فرزندان، شما را يارى مى دهد، و باغستان ها و نهرهاى پر آب در اختيار شما مى گذارد». پس رحمت خدا بر آن كس كه به استقبال توبه رود، و از گناهان خود پوزش طلبد، و پيش از آن كه مرگ او فرارسد، اصلاح گردد.

3. نيايش طلب باران

بار خداوندا ما از خانه ها، و زير چادرها پس از شنيدن ناله حيوانات تشنه، و گريه دلخراش كودكان گرسنه، به سوى تو بيرون آمديم، و رحمت تو را مشتاق، و فضل و نعمت تو را اميدواريم، و از عذاب و انتقام تو ترسناكيم. بار خداوندا بارانت را بر ما ببار، و ما را مأيوس بر مگردان و با خشكسالى و قحطى ما را نابود مفرما، و با اعمال زشتى كه بى خردان ما انجام داده اند ما را به عذاب خويش مبتلا مگردان.

اى مهربانترين مهربان ها بار خداوندا به سوى تو آمديم از چيزهايى شكايت كنيم كه بر تو پنهان نيست و اين هنگامى است كه سختى هاى طاقت فرسا ما را بيچاره كرده و خشكسالى و قحطى ما را به ستوه آورده، و پيش آمدهاى سخت ما را ناتوان ساخته، و فتنه هاى دشوار كارد به استخوان ما رسانده است. بار خداوندا از تو مى خواهيم ما را نوميد بر مگردانى، و با اندوه و نگرانى به خانه هايمان باز نفرستى، و گناهانمان را به رخمان نكشى، و اعمال زشت ما را مقياس كيفر ما قرار ندهى.

خداوندا باران رحمت خود را بر ما ببار، و بركت خويش را بر ما بگستران، و روزى و رحمتت را به ما برسان، و ما را از بارانى سيراب فرما كه سودمند و سيراب كننده و روياننده گياهان باشد، و آنچه خشك شده دوباره بروياند، و آنچه مرده است زنده گرداند، بارانى كه بسيار پر منفعت، روياننده گياهان فراوان، كه تپّه ها و كوهها را سيراب، و در درّه ها و رودخانه ها، چونان سيل جارى شود، درختان را پر برگ نمايد و نرخ گرانى را پايين آورد، همانا تو بر هر چيز كه خواهى توانايى.

اخلاقی 
ترجمه ها

لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.

خطبه اى از آن حضرت (ع) در طلب باران:

بدانيد، زمينى كه شما را بر پشت خود حمل مى كند و آسمانى كه بر سرتان سايه گسترده است، فرمانبردار پروردگار شما هستند و اگر بركات خود را بر شما ارزانى مى دارند، بدان سبب نيست كه بر شما دل مى سوزانند يا مى خواهند به شما تقرب جويند يا از شما اميد خيرى دارند، بلكه، خداوند آن دو را فرمان داده كه به شما سود رسانند و آن دو هم  اطاعت كرده اند. خداوند، زمين و آسمان را براى مصالح شما بر پاى داشته و آن دو نيز برپاى ايستاده اند.


ايزد تعالى بندگانش را كه مرتكب اعمال ناشايست شوند، به كاسته شدن ميوه هاشان و نگه داشتن بركات از ايشان و فرو بستن خزاين خيرات به روى آنان مى آزمايد. تا توبه كنندگان توبه كنند و گناهكاران از گناه كردن باز ايستند و پندگيرندگان پند گيرند. و آن كه اراده گناه كرده و منزجر گردد.

خداوند، آمرزش خواستن را سبب فراوانى روزى و رحمت بر آفريدگان قرار داده، كه فرمايد: «از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او آمرزنده است. تا از آسمان برايتان پى در پى باران فرستد. و شما به اموال و فرزندان مدد كند.» پس، خداوند رحمت كند كسى را كه به توبه روى آورد و از خطاهاى خود بخشش طلبد و بر مرگ خود پيشى گيرد و تدارك امر آخرت كند.


اى خداوند، ما به سوى تو بيرون آمده ايم، از درون خيمه ها و خانه هايى كه ناله و فرياد ستوران و كودكانمان از آن بلند است. در حالى كه، رحمت تو را مى طلبيم و اميد به فضل نعمت تو بسته ايم و از عذاب و خشم تو بيمناكيم.

بار خدايا، ما را به باران خود سيراب نما و نوميدمان باز مگردان و به قحط هلاك منماى و به آنچه سفيهان كرده اند مؤاخذت مكن. اى بخشاينده ترين بخشايندگان.

اى خداوند، ما به سوى تو بيرون آمده ايم، تا آنچه را كه بر تو پوشيده نيست به تو شكايت كنيم. زيرا تنگناهاى دشوارمان به بيچارگى كشانده، خشكساليهاى مشقت بار ما را به درگاه تو رانده. و خواسته هاى دست نايافتنى به رنجمان افكنده و فتنه هاى ناهنجار، گريبانگيرمان شده است.

بار خدايا، از تو مى خواهيم كه ما را، از درگاه خود، نوميد بازنگردانى و اندوهگين واپس نفرستى و ما را به گناهانمان مورد خطاب قرار ندهى و برابر اعمالمان كيفر ندهى.

بار خدايا، بر ما باران و بركت و روزى و رحمت خود بگستران. بر ما بارانى ببار سودمند، سيراب كننده، روياننده گياهان، كه بروياند هر چه را كه نابود شده، و زنده گرداند، هر چه را كه مرده است.

بارانى بر ما ببار، كه تشنگى را برطرف گرداند كه و ميوه ها را افزون سازد و زمينهاى پست را سيراب كند و بر دره ها سيلاب افكند و درختان را برگ روياند و نرخها را بشكند كه تو به هر كارى كه بخواهى توانايى.

از خطبه هاى آن حضرت است در طلب باران:

بدانيد زمينى كه شما را حمل مى كند، و آسمانى كه بر سرتان سايه مى اندازد فرمانبردار پروردگار شمايند، بركات خود را به شما ارزانى مى دارند، نه به خاطر دلسوزى، و نه براى نزديكى جستن به شما، و نه براى خيرى كه از شما توقع دارند، بلكه از جانب حق براى رساندن منافع به شما مأمورند پس خدا را اطاعت كرده اند، و دستور دارند به مصالح شما قيام كنند پس قيام كردند.


خداوند بندگانش را به وقت اعمال بدشان به كمبود ميوه ها، و باز داشتن بركات، و بستن در خيرات آزمايش مى كند، تا توبه كننده توبه كند، و گناهكار دل از گناه قطع نمايد، و پند گيرنده پند گيرد، و خوددارى كننده از گناه خوددارى كند.

و خداوند سبحان توبه را سبب فراوانى روزى و رحمت بر خلق قرار داد و فرمود: «از خداوند آمرزش بخواهيد، كه او بسيار آمرزنده است. بعد از توبه شما باران آسمان را فراوان بر شما ببارد. و شما را به اموال و فرزندان مدد دهد.» پس رحمت خدا بر كسى كه توبه را استقبال كند، و از گناهانش پوزش خواهد، و پيش از فرا رسيدن مرگ به اعمال شايسته بپردازد.


خداوندا، ما را از زير خيمه ها و سر پناه ها، و پس از شنيدن فرياد حيوانات و ناله فرزندان، با شوق به رحمتت، و اميد به فضل نعمتت، و بيم از عذاب و خشمت بيرون  آمديم.

خداوندا، ما را از بارانت سيراب كن، و از نا اميدان قرار مده، و به خشكسالى هلاك مكن، و ما را به سبب اعمالى كه نادانان ما مرتكب شده اند مؤاخذه مفرما، اى مهربانترين مهربانان.

خداوندا، به سوى تو آمديم، و از آنچه بر تو مخفى نيست به تو شكايت آوريم، به وقتى كه سختى هاى كمر شكن راه چاره را بر ما بسته، و قحطى درد آور ما را به اين وضع انداخته، و امور سخت ما را خسته كرده، و فتنه هاى ناهنجار نسبت به ما پى در پى شده.

بار خدايا، از تو مى خواهيم كه ما را محروم و نا اميد بر مگردانى، و با غصه و اندوه به خانه نفرستى، و به گناهانمان مگيرى، و با اعمالمان مؤاخذه ننمايى.

خداوندا، سفره باران و بركت و رزق و رحمتت را بر ما بگستران، و ما را سيراب كن به بارانى سودمند و سيراب كننده و روياننده گياهان، كه به سبب آن برويانى آنچه را از دست رفته، و زنده كنى آنچه را مرده، باران با منفعتى كه تشنگى زمين را برطرف كند، و محصولى كه از آن به دست مى آيد فراوان باشد، بارانى كه زمين هاى هموار را بدان سيراب كنى، و وادى ها و رودخانه ها را جارى سازى، و درختان را پر برگ، و قيمت ها را ارزان نمايى، كه تو بر هر چيز توانايى.

و از خطبه هاى آن حضرت است در خواستن باران:

بدانيد زمينى كه شما را بر پشت خود مى برد، و آسمانى كه بر شما سايه مى گسترد، پروردگار شما را فرمانبردارند. و بركت آن دو بر شما نه از راه دلسوزى است، و نه به خاطر جستن نزديكى، و نه به اميد خيرى است كه از شما دارند، بلكه به سود شما مأمور شدند و گردن نهادند، و براى مصلحت شما بر پاشان داشتند، و ايستادند.


خدا، بندگان خود را به كيفر كارهاى زشت آنان، مبتلا سازد به كاهش ميوه درختان، و به ناباريدن باران، و بستن گنجينه هاى خير به روى ايشان، تا توبه خواه توبه كند، و معصيت كار دل از معصيت بكند، و پند گيرنده پند بپذيرد، و بازدارنده، راه نافرمانى را بر بندگان بگيرد.

و خدا آمرزش خواستن را وسيلت پيوسته داشتن روزى بر روزى خواران قرار داده است، و موجب رحمت برآفريدگان، و فرموده است: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ، مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهارا». پس خدا بيامرزد كسى را كه پيشباز توبه رود، و از گناهانش بخشش طلبد، پيش از آنكه مرگش برسد.


بار خدايا ما به سوى تو آمديم، از خانه ها كه در آن بوديم و از چادرها كه در آن مى غنوديم، حالى كه جانوران در بانگ و خروش بودند و كودكان در فرياد و جوش.

خواستاران آمرزش توايم و اميدواران نعمت و بخشش توايم. از عذابت ترسانيم، و از كيفرت، هراسان. خدايا ما را از باران -رحمتت- سيراب كن و از جمله نوميدانمان مگردان و به قحط سالى مان مميران و بر ما مگير بدانچه كردند بيخردانمان، اى بخشنده تر از همه بخشندگان.

ما به سوى تو بيرون شده ايم، و از آنچه بر تو پوشيده نيست، به تو شكايت آورده ايم، و اين هنگامى است كه سختيهاى طاقت فرسا ما را بيچاره كرده، و تنگسالى و بى بارانى به ستوه مان آورده. پيشآمدهاى سخت به ناتوانى مان كشانده، و فتنه هاى دشوار كارد را به استخوان رسانده.

خدايا از تو مى خواهيم ما را نوميد بازمگردانى، و نادلخواه از درگاهت نرانى، و ما را به گناهانمان مگيرى، و به كردارمان كيفر مدهى.

خدايا باران رحمت خود را بر ما بباران. و بركت خويش بر ما بگستران، و روزى و رحمتت را به ما رسان، و ما را آب ده از بارانى سود رسان، سيراب كننده و روياننده گياهان، كه آنچه خشك شده بروياند، و آنچه مرده است زنده گرداند. فراخى نعمت آن بسيار، ميوه اش افزون و بى شمار، كه زمينهاى پست را سيراب كند و به درّه ها سيل افكند. درختان را برگ آرد، و نرخها را ارزان دارد. همانا، تو بر هر چيز كه خواهى توانايى.

از خطبه هاى آن حضرت عليه السّلام است هنگام باران خواستن:
(1) آگاه باشيد زمينى كه شما را بروى خود نگاه مى دارد، و آسمانى كه شما را در سايه اش قرار مى دهد، فرمانبردار پروردگار شما هستند (پيرو خواهش و آرزوى شما نيستند تا هر زمان بخواهيد زمين برويد يا آسمان ببارد)
(2) و بركت و سود خود را بشما نمى بخشد (زمين نمى رويد و آسمان نمى بارد) بجهت دلسوزى براى شما، و نه بسبب تقرّب جستن بشما، و نه به علّت اينكه اميدوار بخير و نيكوئى (سودى) از شما باشند، بلكه (از جانب پروردگار) مأمورند كه سودها بشما برسانند، و اطاعت امر كرده براى انجام مصالح شما قيام نموده اند.


(3) (پس نباريدن آسمان و نروئيدن زمين در موقع مقتضى بسبب بد كردارى بنده و گناه او است كه مانع مستعدّ بودن براى قبول رحمت و افاضه جود و بخشش حقّ تعالى مى باشد، لذا) خداوند بندگان خود را كه به كارهاى ناشايسته مشغولند بكم شدن ميوه ها و باز داشتن بركات و بستن در خزينهاى نيكوئيها، مى آزمايد تا توبه كننده متنبّه گشته توبه و بازگشت نمايد، و گناه را از خود رانده ترك كند (ديگر مرتكب گناه نشود) و پند گيرنده پند پذيرد، و سر خرده منزجر گردد (گناه نكرده بكار زشت نگرايد)
(4) و خداوند استغفار (آمرزش خواستن) را سبب فراوانى روزى و رسيدن رحمت و مهربانى قرار داده، و (در قرآن كريم سوره 71 آیه 12-10 فرموده: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً - يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً -وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ» يعنى از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او آمرزنده گناهان است (پس از توبه و بازگشت) ابر را مى فرستد كه پى در پى بر شما ببارد، و شما را بمالها و پسران كمك مى دهد (اموال و اولاد شما را زياد مى گرداند).
(5) پس خداوند رحمت كند (بيامرزد) مردى را كه به توبه و بازگشت (از گناه) رو آورد، و گناهى را كه مرتكب شده طلب فسخ نمايد (بخواهد تا حقّ تعالى از كيفر كردار زشتش بگذرد) و بر مرگ خود پيشى گيرد (پيش از رسيدن مرگ از گناهان توبه و بازگشت نموده عمل صالح و كردار نيك را شعار خويش قرار دهد).


(در اينجا امام عليه السّلام طريق دعاء كردن و طلب رحمت و خواستن باران را ياد مى دهد:)
(6) بار خدايا ما از زير پرده ها و پوششها (خانه ها) ئى كه فرياد چهارپايان و فرزندان از آن بلند است (بسبب كميابى آب و علف و مايه معيشت و زندگانى) رو بسوى تو آورده ايم در حاليكه خواهان رحمت تو و اميدوار به زيادتى نعمت تو و ترسناك از كيفر و خشم تو مى باشم.
(7) بار خدايا ما را بباران خود آب ده و از نوميد شدگان قرار مده و به سالهاى قحطى و تنگى ما را تباه مگردان، و بسبب آنچه بى خردان (بد كرداران) از ما بجا آورده اند ما را مؤاخذه مفرما، اى مهربانترين مهربانان.
(8) بار خدايا بسوى تو بيرون آمده ايم و بتو شكايت داريم (خبر مى دهيم) از آنچه (سختيهايى كه) بر تو پنهان نيست، هنگاميكه سختى تنگيها ما را بيچاره كرده، و خشكساليهاى پر مشقّت ما را سوق داده، و مطالب و خواهشهاى دشوار ما را ناتوان گردانيده، و فتنه ها و بلاهاى ناهنجار بر ما پيوسته وارد گشته.
(9) بار خدايا از تو درخواست مى نماييم كه ما را (به خانه هاى) نوميد شده باز نگردانى، و اندوهگين مفرستى، و به گناهانمان نگيرى (پاسخ درخواست ما را به مقتضاى گناهانمان قرار مدهى) و به كردارمان مقايسه نفرمايى، (بلكه درخواست ما را از روى فضل و كرمت بپذيرى).
(10) بار خدايا باران و بركت و روزى و رحمت و مهربانيت را بر ما زياد عطاء فرما، و بما آب ده چنان آبى كه سود دهنده و سير آب كننده و روياننده (گياهها) باشد كه بسبب آن برويانى آنچه از دست رفته (گياههايى كه خشك شده) و زنده گردانى آنچه كه مرده (زمينهايى كه خشك مانده) و آب ده ما را به بارانى كه تشنگى را برطرف نموده و ميوه بدست آمده از آن فراوان باشد، و زمينهاى هموار بآن سير آب شده و در زمينهاى نشيب (رودخانه ها و درّه ها) جارى گردد، و درختها را با برگ و نوا (سبز و خرّم) گردان و نرخها را ارزان فرماى، زيرا تو بر هر چه بخواهى توانا هستى.

آگاه باشيد زمينى که شما را بر دوش خود حمل کرده، و آسمانى که بر سر شما سايه افکنده، هر دو مطيع فرمان پروردگار شما هستند، اين دو برکات خودرا همواره به شما مى بخشند، ولى نه به خاطر ترس از شماست، نه براى تقرّب به شما و نه از جهت انتظار نيکى و پاداشى از طرف شما، بلکه (از سوى خدا) مأمور رساندن منفعت به شما هستند، به فرمان او گردن نهاده اند، و به آنها دستور داده شده است که قيام به مصالح شما نمايند، و چنين کرده اند.


خداوند بندگان خويش را هنگامى که اعمال بد انجام دهند، به کمبود ميوه ها و جلوگيرى از نزول برکات آسمان و بستن درهاى گنجهاى خيرات مبتلا مى سازد، تا توبه کاران توبه کنند، گنهکاران دست از گناه بکشند، پندپذيران پند گيرند، و عاصيان از معصيت باز ايستند.

خداوند سبحان استغفار از گناه را، سبب فزونى رزق و مايه رحمت خلق قرار داده است، و (در قرآن) چنين فرموده است: «از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد، که او بسيار آمرزنده است، برکات خويش را از آسمان بر شما فرو مى فرستد، و با بخشش اموال و فرزندان، شما را کمک مى کند، و باغهاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختيارتان قرار مى دهد» پس رحمت خدا بر آن کس که به استقبال توبه بشتابد، از خطاى خويش پوزش طلبد و (با اعمال صالح) بر مرگ پيشى گيرد.


بار خدايا! ما از خانه ها و از زيرپوششها و سقفها، پس از شنيدن ناله حيوانات و صداى دلخراش کودکان، بيرون آمديم، در حالى که اشتياق به رحمت، و اميد به فضل و نعمت تو، و ترس از عذاب و کيفرت داريم.

بار خدايا! بارانت را بر ما فرو فرست، ما را سيراب کن، از درگاهت مأيوس برمگردان، با خشکسالى و قحطى ما را هلاک مکن، و به اعمال ناشايسته اى که بى خردانِ ما انجام داده اند ما را مؤاخذه مفرما، اى ارحم الراحمين!

خداوندا! ما به سوى تو آمده ايم تا از چيزى شکايت به درگاهت آوريم که از تو پنهان نيست، هنگامى که مشکلات طاقت فرسا ما را به درگاه تو فرستاده، و خشکسالى و قحطى به ناچار ما را به اين جا آورده، نيازها فوق العاده ما را خسته کرده، و فتنه هاى سخت پى درپى دامان ما را گرفته است.

خداوندا! از تو مى خواهيم که ما را نوميد برمَگردانى، و با حزن و اندوه بازگشت ندهى، ما را به گناهانمان مؤاخذه مفرما، و به مقتضاى اعمالمان با ما رفتار مکن.

بار خدايا! باران و برکات و رزق و رحمتت را بر ما بگستران، بارانى بر ما بفرست نافع و سودمند و بارور کننده، که آنچه را خشک شده با آن برويانى، و آنچه را مرده، زنده کنى، آبى بسيار پر منفعت، پربار که تپه ها و کوهها را با آن سيراب نمايى، رودخانه ها را به راه اندازى، درختان را پر برگ سازى، و قيمت ها را با آن پايين آورى، تو به هر چه اراده کنى توانا هستى.