ترجمه خطبه 167 نهج البلاغه

و من خطبة له (علیه السلام) في أوائل خلافته:

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَنْزَلَ كِتَاباً هَادِياً بَيَّنَ فِيهِ الْخَيْرَ وَ الشَّرَّ، فَخُذُوا نَهْجَ الْخَيْرِ تَهْتَدُوا وَ اصْدِفُوا عَنْ سَمْتِ الشَّرِّ تَقْصِدُوا. الْفَرَائِضَ الْفَرَائِضَ، أَدُّوهَا إِلَى اللَّهِ تُؤَدِّكُمْ إِلَى الْجَنَّةِ؛ إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ حَرَاماً غَيْرَ مَجْهُولٍ وَ أَحَلَّ حَلَالًا غَيْرَ مَدْخُولٍ، وَ فَضَّلَ حُرْمَةَ الْمُسْلِمِ عَلَى الْحُرَمِ كُلِّهَا وَ شَدَّ بِالْإِخْلَاصِ وَ التَّوْحِيدِ حُقُوقَ الْمُسْلِمِينَ فِي مَعَاقِدِهَا.

فَالْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَ يَدِهِ إِلَّا بِالْحَقِّ، وَ لَا يَحِلُّ أَذَى الْمُسْلِمِ إِلَّا بِمَا يَجِبُ. بَادِرُوا أَمْرَ الْعَامَّةِ وَ خَاصَّةَ أَحَدِكُمْ وَ هُوَ الْمَوْتُ، فَإِنَّ النَّاسَ أَمَامَكُمْ وَ إِنَّ السَّاعَةَ تَحْدُوكُمْ مِنْ خَلْفِكُمْ، تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا فَإِنَّمَا يُنْتَظَرُ بِأَوَّلِكُمْ آخِرُكُمْ.

اتَّقُوا اللَّهَ فِي عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ فَإِنَّكُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّى عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِمِ. [وَ] أَطِيعُوا اللَّهَ وَ لَا تَعْصُوهُ، وَ إِذَا رَأَيْتُمُ الْخَيْرَ فَخُذُوا بِهِ وَ إِذَا رَأَيْتُمُ الشَّرَّ فَأَعْرِضُوا عَنْهُ.

ترجمه: محمد دشتی (ره)

سخنرانى امام عليه السّلام در آغاز خلافت در سال 35 هجرى، نوشتند كه نخستين سخنرانى آن حضرت است

1. ويژگى هاى قرآن

همانا خداوند بزرگ كتابى هدايت گر فرستاد، نيكى و بدى، خير و شر را آشكارا در آن بيان فرمود. پس راه نيكى در پيش گيريد، كه هدايت شويد. و از شر و بدى پرهيز كنيد تا در راه راست قرار گيريد.

واجبات واجبات، در انجام واجبات كوتاهى نكنيد تا شما را به بهشت رساند، همانا خداوند چيزهايى را حرام كرده كه ناشناخته نيست، و چيزهايى را حلال كرده كه از عيب خالى است. و در اين ميان حرمت مسلمان را بر هر حرمتى برترى بخشيد و حفظ حقوق مسلمانان را به وسيله اخلاص و توحيد استوار كرد.

2. ويژگى هاى مسلمانى

پس مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او آزارى نبينند، مگر آنجا كه حق باشد، و آزار مسلمان روا نيست جز در آنچه كه واجب باشد.

به سوى مرگ كه همگانى است، و فرد فرد شما را از آن گريزى نيست بشتابيد، همانا مردم در پيش روى شما مى روند، و قيامت از پشت سر، شما را مى خواند. سبكبار شويد تا به قافله برسيد، كه پيش رفتگان در انتظار باز ماندگانند.

از خدا بترسيد، و تقوا پيشه كنيد زيرا شما در پيشگاه خداوند، مسئول بندگان خدا، و شهرها، و خانه ها و حيوانات هستيد.(1) خدا را اطاعت كنيد و از فرمان خدا سرباز مداريد، اگر خيرى ديديد برگزينيد، و اگر شر و بدى ديديد از آن دورى كنيد.


  1. می بینیم که ((حمایت از حیوانات))، قرن ها قبل از مدعیّان دروغین غرب که شعار حمایت از حیوانات می دهند، امّا میلیون ها انسان را آواره می سازند و به خاک و خون می کشند، از طرف حضرت امیرالمؤمنین (ع) مطرح و به آن عمل شده است.
اخلاقی سیاسی 
ترجمه ها

لطفاً برای انتخاب یک ترجمه، برروی نام مترجم کلیک کنید.

خطبه اى از آن حضرت (ع) در آغاز خلافتش فرمود:

خداى سبحان، كتابى هدايت كننده نازل كرد و در آن نيكيها و بديها را بيان فرمود. پس به راه نيكى رويد تا هدايت شويد و از بدى اعراض كنيد تا به راه راست افتيد.

بر شما باد به واجبات. آنها را براى خداى به جاى آريد تا شما را به بهشت برد. خداوند چيزهايى را، كه ناشناخته نيست، بر شما حرام كرده [و چيزهايى را كه در آنها عيبى نيست بر شما حلال نموده.]

حرمت مسلمان را از هر حرمتى برتر داشته. حقوق مسلمانان را به اخلاص و يكتاپرستى پيوند داده. پس مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند، مگر پاى حق در ميان باشد كه گزند بر مسلمان جز در موردى كه واجب باشد روا نيست.

سبقت گيريد به واقعه اى كه همگان را در برگيرد و يك يك شما را از آن چاره نيست، يعنى مرگ. مردم پيش روى شمايند، و به عيان مرگشان را مى بينيد و مرگ از قفايتان شما را مى خواند. سبكبار شويد تا برسيد. آنان كه پيشتر رفته اند، در انتظار از پس آمدگانند.

از خدا بترسيد، در حق بندگانش و بلادش، زيرا شما مسئول هستيد حتى در برابر زمينها و ستوران. خدا را فرمان بريد و سر از فرمان او برمتابيد. خير را هر جاى، كه ديديد، برگيريد و شر را هر جاى، كه ديديد، از آن اعراض كنيد.

از خطبه هاى آن حضرت است در ابتداى حكومتش:

خداوند متعال كتابى هدايت كننده نازل كرد كه خير و شرّ را در آن كتاب بيان كرد، پس راه خير را انتخاب كنيد تا هدايت شويد، و از بدى روى بگردانيد تا در راه مستقيم قرار گيريد.

واجبات واجبات آنها را به پيشگاه خداوند ادا كنيد تا شما را به بهشت برسانند. خداوند چيزهايى را كه بر شما مجهول نيست حرام كرد، و چيزهايى را كه در آن عيبى نيست حلال كرد، و حرمت مسلمان را بر آنچه داراى حرمت است برترى داد، و حقوق مسلمانان را در جاهاى خود به سبب اخلاص و توحيد محكم ساخت. پس مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او سالم باشند مگر براى حق، و آزار مسلمانان جايز نيست مگر امر واجبى در كار باشد.

بر مسأله اى كه همگانى است و نيز مختصّ به هر يك از شماست و آن مرگ است پيشى گيريد، زيرا مردم پيشاپيش شما (به راه آخرت رفته) اند، و قيامت هم از دنبال شما را مى راند. خود را سبك كنيد تا ملحق شويد، كه رفتگان را نگاه داشته و چشم به راه فعلى ها هستند.

از خدا نسبت به بندگان و شهرهايش پروا كنيد، زيرا داراى مسئوليت هستيد حتى نسبت به زمينها و حيوانات، و خداوند را اطاعت كنيد و از نافرمانى او بپرهيزيد. چون خير را مشاهده كنيد آن را از دست مدهيد، و چون شرّ را ببينيد از آن روى گردانيد.

و از خطبه هاى آن حضرت است در آغاز خلافت خود:

همانا خداى تعالى كتابى راهنما را نازل فرمود و در آن نيك و بد را آشكار نمود، پس راه خير را بگيريد تا هدايت شويد، و از راه شرّ برگرديد و به راه راست رويد.

واجبها واجبها آن را براى خدا به جا آريد كه شما را به بهشت مى رساند. خدا حرامى را حرام كرده كه ناشناخته نيست، و حلالى را حلال كرده كه از عيب خالى است، و حرمت مسلمان را از ديگر حرمتها برتر نهاده، و حقوق مسلمان را با اخلاص و يگانه پرستى پيوند داده، پس مسلمان كسى است كه مسلمان از دست و زبان او آزارى نبيند جز آنكه براى حق بود، و گزند مسلمان روا نيست جز در آنچه واجب شود.

بر چيزى پيشى گيريد كه همگانتان را فراگير است -مرگ- كه يك يك شما از آن ناگزير است. همانا مردم پيش روى شمايند -و مرگ آنان بر شما آشكار- و مرگ از پس، شما را مى خواند -و شما در چنگال آن گرفتار- سبكبار باشيد تا برسيد، كه پيش رفتگان بر پايند و پس ماندگان را مى پايند.

خدا را واپاييد در حقّ شهرهاى او و بندگان، كه شما مسئوليد حتّى از سرزمينها و چهارپايان. خدا را فرمان بريد، و او را نافرمانى مكنيد اگر خيرى ديديد آن را دريابيد، و اگر شرّى ديديد روى از آن بتابيد.

از خطبه هاى آن حضرت عليه السّلام است در آغاز خلافتش:
(1) خداى تعالى كتاب (قرآن كريم) را فرستاد راهنما (ى بندگان) در آن نيك و بد (اعتقاد و گفتار و كردار) را بيان فرموده، پس راه نيك را پيش گيريد تا (بخدا و رسول) هدايت شده راه ببريد، و از جانب بدى دورى گيريد تا در ميان راه راست (كه شما را بحقّ و حقيقت مى رساند) راه برويد،
(2) واجبات را بجا آوريد، (نماز و روزه و خمس و زكوة و حجّ و امر بمعروف و نهى از منكر و سائر عبادات را محافظت كرده بكار بنديد. تكرار اين جمله براى تأكيد و اهميّت موضوع است) آنها را براى (نزديك شدن به رحمت) خدا بجا آوريد (نه از روى رئاء و خودنمايى) تا شما را ببهشت برساند، خداوند (در قرآن و سنّت پيغمبر اكرم) چيزى را كه نامعلوم نيست (بلكه نزد همه آشكار است) حرام گردانيد (پس جاهل بآن معذور نمى باشد) و آنچه را كه عيب و نقصى در آن يافت نمى شود حلال فرمود، و احترام مسلمان را (بجهت عظمت اسلام) بر همه حرمتها فزونى داد، و بسبب اخلاص (در دين يعنى عبادت و بندگى بى رئاء) و توحيد (يگانه دانستن خداوند متعال) حقوق مسلمانان را در مواضع خود بهم ربط داده است،
(3) پس (بر شخص موحّد مخلص واجب است حقوق مسلمان را رعايت نمايد، و گر نه با اخلاص و توحيد و منافات دارد، لذا مى فرمايد:) مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او سالم و آسوده باشند (زبان به دروغ و غيبت و بهتان نگشايد، و دست از آزار و ستم ببندد) مگر از روى حقّ (به گفته خدا و رسول) باشد، و زيان به مسلمان حلال نيست مگر آنچه را كه خداوند واجب فرموده (چنانكه اگر مسلمانى را كشت واجب است قصاص و كشتن او و مانند آن)
(4) بشتابيد بواقعه اى كه براى همه عموميّت دارد و مخصوص بهر يك از شما است و آن مرگ است (آماده مرگ و رفتن از دنيا باشيد) زيرا (گروهى از) مردم پيش روى شما هستند (از شما پيشى گرفته اند) و قيامت از پشت سر شما را ميراند (مانند آنكه كاروانى از پيش رفته و عقب مانده ها را رئيس كاروان به تندى مى برد تا به جلو رفته ها برساند، بنا بر اين) سبك شويد (از زير بارهاى گران خود را رهائى داده به كاروان) ملحق گرديد كه اوّلى شما نگاه داشته شده، آخرى شما را چشم براه مى باشند (تا همگى گرد آمده يك باره به قيامت وارد شويد)
(5) از خدا بترسيد در باره بندگان و شهرهاى او (بر كسى ستم نكرده به ويرانى و تباهكارى در زمين اقدام ننمائيد) زيرا (در قيامت همه چيز را) از شما مى پرسند حتّى از زمينها و چهارپايان (سؤال ميكنند به چه جهت فلان مزرعه را ويران نموده و فلان خانه را بتصّرف خويش در آوردى، و يا براى چه از فلان شهر حركت كرده در شهرهاى شرك و كفر اقامت گزيدى، و روى چه اصلى حيوان زبان بسته اى را آزار دادى) و خدا را فرمان برده و او را نافرمانى ننمائيد،
(6) و هرگاه نيكى را ديديد آنرا دريابيد (كه بدنيا و آخرت شما سود مى رساند) و هرگاه بدى را ديديد از آن دورى كنيد (كه شما را بعذاب گرفتار خواهد نمود).

خداوند سبحان، کتابى هدايتگر فرستاد که نيکى ها و بدى ها را در آن تبيين فرموده است; بنابراين (عذر و بهانه اى براى هيچ کس باقى نمانده) راه خير و نيکى را در پيش گيريد، تا هدايت شويد و از شرّ و بدى روى گردانيد تا در راه مستقيم قرار گيريد. واجبات! واجبات! در انجام دادن آن ها براى خدا کوتاهى نکنيد که شما را به سوى بهشت مى برد. خداوند حرام هايى قرار داده که (حکمتش) بر کسى پوشيده نيست، و امورى را حلال کرده که در آن عيبى وجود ندارد. خداوند احترام مسلمان را از تمام آنچه محترم است برتر شمرده و حفظ حقوق مسلمين را با اخلاص و توحيد پيوند زده و تضمين کرده است; مسلمان کسى است که مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند; جز در آن جا که حق اقتضا مى کند; آزار دادن مسلمان روا نيست جز به آن مقدار که (به حکم خدا) واجب مى شود.

به سوى آن امر همگانى ـ که ويژه يکايک شماست ـ يعنى مرگ، مبادرت ورزيد (و براى آن آماده شويد) ; چرا که (گروهى از) مردم، پيش از شما رفتند و قيامت از پشت سر، شما را بانگ مى زند (و به پيش مى راند) «سبکبار شويد تا به قافله برسيد»; چرا که پيشينيان را در انتظار رسيدن بازماندگان نگهداشته اند، (تا همه در يک زمان محشور شوند).

تقواى الهى پيشه کنيد; هم درمورد بندگان خدا، هم شهر و آبادى ها; چرا که شما (در برابر همه اين ها) حتى سرزمين ها و چهارپايان مسئوليد. خدا را اطاعت کنيد و از عصيان او بپرهيزيد. هنگامى که کار نيکى را مشاهده کرديد، آن را در اختيار بگيريد و هنگامى که شر و بدى را يافتيد، از آن رويگردان شويد!